काठमाडौं । अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले पुनः सत्ता सम्हालेसँगै ट्यारिफ आधारित संरक्षणवादी आर्थिक नीति लागू गर्न थालेका छन्। विशेषतः चीन, मेक्सिको, र युरोपेली देशहरूबाट हुने आयातमा उच्च दरको कर (ट्यारिफ) लगाउने निर्णयले विश्वभरका सेयर बजारहरूमा एकैचोटि गिरावट ल्याएको छ। यस घटनाले केवल व्यापारिक तनाव मात्र बढाएको छैन, लगानीकर्ताहरूको मनोविज्ञानमा समेत गम्भीर असर पारेको देखिन्छ।

ट्रम्पको नीति र त्यसको प्रत्यक्ष असर:
चीनबाट आयात हुने वस्तुहरूमा २०% ट्यारिफ (मार्च २०२५ बाट लागू)

मेक्सिको र क्यानडाबाट गाडी र स्टीलमा १५% कर

अमेरिकाबाट बाहिर उत्पादन गरिने अमेरिकी कम्पनीका सामानहरूमा ‘बोर्डर एडजस्टमेन्ट ट्याक्स’ प्रस्ताव

यसको परिणामस्वरूप अमेरिकी बजारमा उत्पादन लागत बढ्ने, महँगी चुलिने, र आपूर्ति शृंखलामा बाधा आउने चिन्ताले लगानीकर्तालाई आक्रान्त बनाएको हो।

विश्व बजारमा पारेको प्रभाव
अमेरिका
Dow Jones Industrial Average: १०.२% गिरावट

Nasdaq Composite: ८.९% गिरावट

S&P 500: दुई दिनमै ५ ट्रिलियन अमेरिकी डलर बजार मूल्य गुमायो

एशिया
Nikkei 225 (जापान): २.७% गिरावट

Hang Seng (हङकङ): १.७% गिरावट

Sensex (भारत): २.१% ले तल झर्यो

युरोप
DAX (जर्मनी): १.९%

CAC 40 (फ्रान्स): १.८%

FTSE 100 (बेलायत): १.३% को गिरावट

नेपालमा सम्भावित असर
यस्ता विश्वव्यापी गिरावटले नेपालजस्तो साना, खुला बजार भएका देशमा निम्न असर पर्न सक्ने देखिन्छ: रेमिट्यान्समा अस्थिरता: अमेरिका र खाडी मुलुकहरूमा रोजगारीमा असर आएमा रेमिट्यान्स प्रवाह घट्न सक्छ।

विदेशी लगानीको संकोच: विश्व बजार अस्थिर हुँदा लगानीकर्ता सुरक्षित गन्तव्यतर्फ केन्द्रित हुन्छन्, जसले नेपालमा FDI घटाउन सक्छ। बैंकिङ प्रणालीमा दबाव: लगानी बजारबाट नोक्सानी भएपछि बैंकहरूमा ऋण तिर्ने क्षमता घट्ने सम्भावना हुन्छ।

"विश्व बजारमा ट्रम्पको कदमले सन् २०१८–२०१९ को जस्तो ‘मिनि ट्रेड वार’ दोहोरिने सम्भावना देखिएको छ। नेपालले आफ्ना आयात–निर्यात नीति लचकदार बनाउँदै विकल्प खोज्नुपर्ने समय आइसकेको छ।"

राष्ट्रपति ट्रम्पको कर आधारित संरक्षणवादले सिङ्गो विश्व अर्थतन्त्रमा खल्बली ल्याएको छ। यो घटनाले फेरि एकपटक देखाएको छ कि शक्तिशाली राष्ट्रको एकतर्फी नीति निर्णयले साना राष्ट्रहरू समेत प्रभावित हुन्छन्। नेपालजस्ता मुलुकहरूले वैकल्पिक निर्यात गन्तव्य, क्षेत्रीय आर्थिक साझेदारी, र वैदेशिक लगानी आकर्षणमा सक्रिय रणनीति अपनाउनु आवश्यक छ।