काठमाडौं । अमेरिकाका पूर्व राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पले गत हप्ता कम्प्यूटर चिप्स बनाउने ५ खर्ब (५००) अर्ब अमेरिकी डलरको व्यापारमा अमेरिकाको शाही ताज ताइवानले चोरेको आरोप लगाए । ब्लूमबर्ग बिजनेसवीकसँगको एक अन्तर्वार्तामा अमेरिकाको रिपब्लिकन पार्टीको तर्फबाट राष्ट्रपति पदका उम्मेदवार समेत रहेका ट्रम्पले आफ्नो यो दाबी पटक पटक भने । ट्रम्पले गत वर्ष यो आरोप लगाउँदै तावाइनले अमेरिकाको यो उद्योगको सय प्रतिशत लगेको अब हामीले त्यस्तो हुन नदिने बताएका थिए ।
तर उद्योग विशेषज्ञहरूले अमेरिकी टेलिभिजन कम्पनी सीएनएनसँगको कुराकानीमा पूर्व राष्ट्रपति ट्रम्पको आरोप गलत भएको बताउँछन् । चोरी नगरी ताइवानले दूरदर्शिता, कडा परिश्रम र लगानीको संयोजन मार्फत मौलिक रूपमा आफ्नै अर्धचालक(सेमीकन्डक्टर) उद्योग विस्तार गरेको उनीहरू बताउँछन् ।ताइवानका स्कुले बालबालिकाहरूसम्मलाई थाहा भएको कुरा चिपका पिता भनेर चिनिएका ९३ वर्षीय मोरिस चाङ हुन् ।
उनी चिनियाँ मूलका अमेरिकी हुन् । अमेरिकामा लामो समय सेमीकन्डक्टर क्षेत्रमा काम गरेपछि ५५ वर्षको उमेर ताइवानमा सन् १९८७मा सेमीकन्डक्टरको उत्पादन सुरु गरे ।
त्यतिबेला चिप उद्योगका अगुवा कम्पनीहरूमा इन्टेल–आईएनटीसी, मोटरबोला–एमएसआई र टेक्सास इन्स्टरुमोन्ट–टीएक्सएन थिए । यी कम्पनीहरूमा चाङ काम गरिसकेका थिए । उनले ताइवानमा काम सुरु गर्दा फरक मोडलमा गरे । त्यो त्यतिखेर क्रान्तिकारी मोडलको रूपमा थियो ।
सन् २००७मा माउन्टेन भ्यू, क्यालिफोर्नियामा कम्प्युटर इतिहास संग्रहालयको लागि रेकर्ड गरिएको मौखिक इतिहास परियोजनामा चाङले भनेका छन् – “अनुसन्धान र विकासमा ,सर्किट डिजाइनमा हामीसँग कुनै बल थिएन, । हामीसँग बिक्री र मार्केटिङमा थोरै बल थियो । र, हामीसँग बौद्धिक सम्पत्तिमा लगभग कुनै बल थिएन। ताइवानसँग मात्र सम्भावित बल थियो र त्यो पनि सम्भावित थियो, स्पष्ट होइन, अर्धचालक निर्माण थियो, “उनले भने।त्यो मोडेल त्यस समयमा खारेज गरिएको थियो । जब दुवै डिजाइन र निर्माण क्षमताहरू घरभित्र हुनु सामान्य थियो।
यो नयाँ दृष्टिकोण थियो जसले विश्वव्यापी इलेक्ट्रोनिक्स क्षेत्रको परिदृश्यलाई पुनः आकार दियो । र सेमीकन्डक्टर उद्योग संघ अनुसार ताइवानलाई उद्योगको नेता बन्न जग बसाल्यो। यसले अब विश्वको उन्नत चिप्सको ९०% भन्दा बढी उत्पादन गर्छ । यस कारणले टीएसएमसीले निर्माणमा ध्यान केन्द्रित गर्न सक्छ र यसमा धेरै राम्रो हुन सक्छ र सबैभन्दा महत्वपूर्ण कुरा यसले धेरै फरक ग्राहकहरूको लागि उत्पादन गर्न सक्छ जसले कम्पनीलाई मापन गर्न दिन्छ भन्ने कुरा चिप वार ः द फाइटका लेखक क्रिस्टोफर मिलरले भनेका छन् ।
अमेरिकाका पूर्व राष्ट्रपति ट्रम्पले ताइवानले अमेरिकाको चिप उद्योग शतप्रतिशत चोरेको आरोप लगाउनुको पछाडि यसलाई राजनीतिक एजेन्डा बनाउन खोजेको विज्ञहरूको बुझाइछ ।ताइवानमाथि थप दबाब दिनु रहेको छ । अर्कोतर्फ चीनका राष्ट्रपति सी चिनफिङले ताइवान चीनको अभिन्न अङ्ग भएको र यसलाई पुनर्एकीकरण गर्ने र यसका लागि सैनिक आक्रमणको बाटो विकल्पको रूपमा रहे त्यसलाई पनि प्रयोग गर्ने चेतावनी बेला बेलामा दिँदै आएका छन् ।
यसले गर्दा ताइवानको भूराजनीतिक महत्व अमेरिका र चीनबीच बढाइदिएको छ । ब्लुम्बर्ग बिजनेशवीकसँगको अन्तर्वार्तामा ट्रम्पले ताइवानले अमेरिकालाई सुरक्षा शुल्क तिर्नुपर्ने बताएका थिए ।ब्लूमबर्ग बिजनेशवीकको अन्तर्वार्तामा ट्रम्पले ताइवानले आफ्नो प्रतिरक्षाका लागि वाशिंगटनलाई तिर्नुपर्ने पनि संकेत गरेका थिए। अमेरिकालाई ताइवानको सुरक्षा ९ हजार ५सय माइल टाढाबाट गर्नुपरेको र यो कठिन काम भएकोले ताइवानले सुरक्षा शुल्क दिनुपर्ने ट्रम्पले बताएका थिए ।
अमेरिकी राष्ट्रपति जो बाइडनले २०२२ मा अमेरिकालाई आन्तरिक उत्पादनमा निर्भर रहने गरी चिप उद्योगको विस्तार गर्नुपर्ने कानुनमा हस्ताक्षर गरेका थिए । (एजेन्सी)
