काठमाडौँ । यार्सागुम्बाको निर्यात चालु आर्थिक वर्षमा घटेको देखिएको छ । गत आर्थिक वर्ष (२०८०/८१) को १० महिनाको तुलनामा चालु आव (२०८१/८२) को सोही अवधिमा यार्सागुम्बा २१ करोड रुपैयाँको मात्र निर्यात भएको देखिएको हो ।साउनदेखि वैशाखसम्मको अवधिमा २१ करोड १८ लाख ४५ हजार रुपैयाँको मात्र यार्सागुम्बा निर्यात भएको जनाइएको छ । गत आवको सोही अवधिमा ६२ करोड ६३ लाख ८९ हजार रुपैयाँको यार्सागुम्बा निर्यात भएको थियो । चालु आवको १० महिनामा ४९९ केजी यार्सा निर्यात भएको छ । गत आवको सो अवधिमा १ हजार २८६ केजी यार्सा निर्यात भएको थियो ।

यसैगरी आर्थिक वर्ष २०७९/८० मा ६८३ केजी यार्सा ४४ करोड ३१ लाख ९१ हजार रुपैयाँमा निर्यात भएको भन्सार विभागको तथ्यांकमा जनाइएको छ । आव २०७८/७९ मा ५०३ केजी यार्सा ३० करोड ९२ लाख ३३ हजार रुपैयाँमा निर्यात भएको थियो भने आव २०७७/७८ मा २६१ केजी यार्सा १५ करोड ७६ लाख २५ हजार रुपैयाँमा निर्यात भएको थियो ।

पर्यवेक्षकहरूका अनुसार हिमाली भेगका कयौँ मानिसहरुको आयआर्जनको प्रमुख स्रोतको रुपमा रहँदै आएको  यार्सागुम्बाको उत्पादन नै पछिल्लो समय  घट्दै गएको छ । यार्साको उत्पादन नै घटेकाले त्यसको असर निर्यातमा परेको यार्सा व्यवसायी संघका पदाधिकारीहरू बताउँछन् ।
अर्कोतर्फ पछिल्लो समय चीन र भारतले वातावरण अनुकुल बनाएर वंशाणुबाट यार्सा उत्पादन गर्न थालेकोले नेपाली यार्साको निर्यातमा कमी आएको हुन सक्ने पर्यवेक्षकहरू बताउँछन् । कृतिम रुपमा उत्पादन गरेर यी मुलुकहरु ठूलो मात्रामा निर्यातकर्ता बनिसकेका छन् । जसको कारण पनि हाम्रो देशमा उत्पादन भएका यार्साको निर्यातमा कमी आएका यार्सा व्यवसायीहरूको भनाई छ ।

भन्सार विभागको तथ्यांक अनुसार नेपालबाट हङकङ, चीन, सिँगापुर, कम्बोडिया, अमेरिका, यूके, मलेसिया लगायत विभिन्न देशहरुमा हिमाली जडीबुटी यार्सागुम्बा निर्यात हुँदै आएको छ ।चालु आवको १० महिनामा सबैभन्दा धेरै हङकङमा निर्यात भएको छ । हङकङमा ११ करोड २१ लाख १३ हजार रुपैयाँको १७७ केजी यार्सागुम्बा निर्यात भएको छ ।

सोही गरी १४४ केजी यार्सागुम्बा चीन निर्यात भएको छ । सो परिमाणको यार्साबाट ३ करोड ८४ लाख ३९ हजार रुपैयाँ आम्दानी भएको जनाइएको छ । सिँगापुरमा २३ केजी यार्सा १ करोड ८८ लाख ४१ हजार रुपैयाँमा निर्यात भएको छ ।यस्तै १ करोड १३ लाख १८ हजार रुपैयाँको बराबरको ५९ केजी यार्सा कम्बोडिया निर्यात भएको छ भने २२ केजी यार्सा अमेरिका निर्यात भएको छ । सो परिमाणको यार्साबाट १ करोड १ लाख ९० हजार रुपैयाँ आम्दानी भएको हो ।सोहीगरी २२ केजी यार्सा ५९ लाख ३१ हजार रुपैयाँमा यूके निर्यात भएको छ भने १२ केजी यार्सा ३९ लाख २१ हजार रुपैयाँमा मलेसिया निर्यात भएको हो ।