काठमाडौँ । सरकारी बेवास्ताका कारण आफ्नो घर अँध्यारो पारी अरूको घर उज्ज्यालो बनाउने काम भइरहेको छ । यस्तो अवस्था विशेषगरी चाडपर्वका बेला विशेष गरी खुला सिमाना भएको छिमेकी भारतको सीमावर्ती क्षेत्रका बजारमा नेपाली उपभोक्ताको भीड लाग्ने गरेको छ । भारतको सीमावर्ती क्षेत्रमा सञ्चालन हुने बजार नेपाली उपभोक्ताको रुचिलाई ध्यान दिएर नै विस्तार भइरहेको छ ।
नेपालको तराई मधेशका प्रमुख शहर र क्षेत्रमा रहेका बजार भारतको सीमावर्ती क्षेत्रका बजार सुक्न थालेको गुनासो व्यापारीहरूको रहेको पाइन्छ ।विराटनगर, वीरगन्ज, बुटवल, नेपालगन्ज, अत्तरिया र महेन्द्रनगर, जनकपुर क्षेत्रका बजार आसपासका क्षेत्रका अधिकांश बासिन्दाहरूको ठुलो परिमाणमा मालसामान खरिद गर्नुपरे भारतीय बजारहरूबाट नै हुने गरेको छ ।दशैँ तिहारका बेला काठमाडौँलगायतका क्षेत्रबाट त्यस क्षेत्रका बासिन्दा चाडपर्व मनाउन जाँदा उनीहरूले भारतीय बजारबाट मालसामान खरिद गर्न जानु स्वाभाविकै हुन जान्छ ।
पशुपतिका जात्रा सिद्राको व्यापार हुने जस्तै उनीहरूका लागि भारतीय बजारको घुमाइ पनि हुने र फर्किदा किनमेल पनि हुने जस्तो हुने गरेको छ।भारतीय बजारमा सामान सस्तो हुने भएकाले नेपाली उपभोक्ता भारतीय बजारमा जानु अस्वाभाविक हुँदैन् ।समान्य उदाहरण हेरे यसको पुष्टि भइहाल्छ । काठमाडौँ लगायतका नेपालका शहरी क्षेत्रमा चिनीको मूल्य ११५ रुपैयाँ प्रतिकिलोमा पाइरहेका बेला भारतीय बजारमा ६५/७० रुपैयाँको दरले नै चिनी पाइन्छ । झन् बोरा लिए त्यो भन्दा सस्तोमा पाइन्छ । नेपाली उपभोक्ताहरूको भारतीय बजारबाट किनमेल हुँदा सरकारको राजस्व गुमिरहेको मात्रै नभइ पसल थापेर व्यापार गरिरहेकाहरूको व्यापार ठप्प हुँदै गइरहेको जनकपुरका एक व्यापारी बताउँछन् ।
भन्सार तिरेर ल्याइएको सामान महँगो हुने हुँदा सर्वसाधारणले भारतीय बजारमा जाने गरेको ती व्यापारीले बताए ।यसको लागि नीतिगत सुधार गर्नुपर्ने आवश्यकता रहेको ती व्यापारीले बताए । व्यापारीहरूले यसको उपायको रूपमा बहुभ्याट दर लागु गर्न भनिरहेका छन् । सरकारले यसलाई बेवास्ता गर्दै आएको छ ।हुन त यो अवस्था रोक्न सरकारले झोलामा सामान ल्याउँदा कर तिर्नुपर्ने व्यवस्था गरेको छ तर त्यो लागू हुन सकिरहेको छैन । त्यसैले यस्तो समस्यालाई सम्बोधन गर्न सरकारले कठोर भएर नीतिगत सुधार गर्नु जरुरी भएको ती व्यापारीले बताए ।
मूल्य अभिवृद्धि कर (भ्याट)मा बहुदर लागू गर्न गरिएको मागलाई सरकारी तहमा व्यापारीहरूले आफ्नो स्वार्थपूर्तिका लागि गरिरहेको बुझाइ रहेको छ ।सरकारी तहमा रहेको यो बुझाइ गलत रहेको छ । भारतीय बजारबाट यसरी किनेर ल्याइने सामानमा भन्सार नलिए कम्तीमा भ्याटसम्म लिन लगाइए नेपाली बजार र भारतीय बजारबीचको अन्तरमा केही कमी हुने उनीहरूको भनाइ रहेको छ । दुबै बजारमा मालवस्तुको भाउमा ठुलो अन्तर हुँदा र सीमा नाकामा कुनै किसिमको कर नलाग्नुले एकतर्फी भारतीय व्यापारीहरूलाई फाइदा भइरहेको छ । भारतीय सीमाक्षेत्रका बजारहरू विस्तार भइरहेका छन् । सरकारको बेवास्ताले आफ्नो घर अँध्यारो पारी अरुको घर उज्ज्यालो पार्ने काम भइरहेको ती व्यापारीले बताए ।
सीतामढी जिल्ला सुरसण्डका एक व्यापारीले पनि यस्तै प्रतिक्रिया दिए । हाम्रा पसलहरू नेपाली उपभोक्ताहरूबाट चलेका छन् । हामी कहाँ सिन्धुलीसम्मका उपभोक्ताहरू आउने गरेका छन् । कतिपय नेपाली उपभोक्ताले टेलिफोनबाट मालसामान खरिद गर्न आउन लागेको बताउने गरेको पनि उनले बताए ।जनकपुरका ती व्यापारीले भने ‘अहिले भारतीय बजारमा ठेलमठेल छ भने नेपाली बजार ठण्डाराम ’
